Dân chủ hóa, NGO và các cuộc cách mạng màu - P.6

Quản trị "tốt" vs quản trị "xấu"

Trước khi rút ra bài học cuối cùng từ phân tích này, sẽ là đáng giá khi biết lý do tại sao các cuộc bầu cử có vấn đề bởi các nhà cầm quyền bán độc tài trong các nước hậu cộng sản khác đã không kết thúc bằng cách mạng màu. Lý do chính tại sao Ilham Aliev, người thừa kế của chế độ chuyên chế Heydar Aliev ở Azerbaijan, có thể sửa chữa cuộc bầu cử quốc hội 2005 mà không có bàn tay đi găng tay của cỗ máy quan hệ công chúng Washington và NED, NGO, đó là lòng trung thành của chế độ ông ta đối với lợi ích năng lượng Mỹ và Anh trong các đường ống dẫn dầu Baku-Tiblisi-Ceyhan.

Đây là lần thứ hai Ilham Aliev hiển nhiên thao túng cuộc bầu cử và đã trôi đi mà không có hậu quả. Người kế vị trong cuộc bầu cử TT 2003 nổi tiếng không chỉ được tha thứ ở Washington mà còn nhận được lời chúc mừng từ Lầu Năm Góc.

Người quyền lực kiểu Stalin ở Uzbekistan, là Islam Karimov, đã tàn nhẫn dẹp tan cuộc biểu tình quần chúng ở Andijan chống tham nhũng và vụ bắt giữ tùy tiện tháng 5 năm 2005, giết chết 500, làm bị thương 2.000 người, nhưng Washington lặp lại tuyên bố của chính phủ Uzbek, những kẻ đó là "những kẻ khủng bố Hồi giáo".

Karimov, vào thời cảm hứng cách mạng hoa tulip, đã là đồng minh trung thành của Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố ở Trung Á, đó là một chính sách bảo hiểm để chống lại áp lực dân chủ hóa. Hành động sớm của ông ta trước cuộc bầu cử quốc hội tháng 12 năm 2004 và sau cuộc cách mạng hoa tulip đã đuổi và siết chặt các hoạt động của NED, các NGO mà không có sự đáp trả với bất kỳ sự chỉ trích nào từ chính phủ Mỹ. So sánh Uzbekistan với các cuộc cách mạng màu khác, P. Escobar đã viết: "Các cựu quyền lực trước cách mạng màu ở Georgia, Ukraine và Kyrgyzstan là con quái vật lẽ ra đã phải bị loại bỏ để 'tự do và dân chủ' thắng thế. Vì vậy, lãnh đạo Belarus, không phải là Karimov, mới là nhà độc tài 'của chúng tôi'."

 

Các nguyên nhân cần thiết để thay đổi chế độ

Các trường hợp nghiên cứu đã xác nhận hệ biến hóa chủ nghĩa hiện thực bằng cách chứng tỏ rằng các NGO dân chủ của Mỹ là cần thiết, nhưng chưa đủ, cho các cuộc cách mạng màu. Trừ khi các chiến lược gia đối ngoại Mỹ quyết định tung ra và đổ bộ nguồn lực quân sự, kính tế và tình báo của họ cùng các NGO, cảnh tượng nào sắp đặt cách mạng màu nào khác là không thể. Thiếu sự lên tiếng mạnh mẽ và đường lối chỉ đạo của Mỹ, NED và các NGO không thể quản lý sân khấu thay đổi chế độ của mình cùng với các nhà hoạt động địa phương. Yếu tố thúc đẩy từ Washington đã kích thích NGO vào chỗ đứng chiến tranh để lật đổ chế độ.

Cách mạng cam và tulip là trường hợp "thay đổi chế độ", nhưng không phải "thay đổi hình thái chế độ", chúng không làm cho Ukraine và Kyrgyzstan có dân chủ. Bởi bản chất của chúng, là những trường đoạn thay thế tầng lớp chống phương Tây bên trên bằng những kẻ thân phương Tây, không thay đổi sâu rộng mà chỉ tu sửa chính thể. Thậm chí một định nghĩa tối giản của nền dân chủ - bầu cử tự do và công bằng - không có gì rõ ràng là đã đạt được trong hai trường hợp Ukraina và Gruzia.

Thay đổi quá ít ỏi là bản chất của những thay đổi chế độ như vậy, là một trò đùa khi gọi đó là "cuộc cách mạng", một thuật ngữ tuyên truyền của chính phủ Mỹ và phương tiện truyền thông phương Tây. Sự thay thế Kuchma bởi Yushchenko và Akayev bởi Bakiyev không có nhiều tính "cách mạng" so với việc lật đổ Saddam Hussein ở Iraq, thứ được chính quyền Bush đặt tên thánh là "cuộc cách mạng tím". Sự khác biệt trong các phương pháp - NGO và những mưu đồ hậu cung trong các nước hậu cộng sản và xâm lược quân sự trực tiếp ở Iraq - không vô hiệu hóa sự giống nhau của biến số độc lập: tham vọng chiến lược của Mỹ.

Dự đoán cho tương lai thay đổi chế độ theo phương pháp cách mạng màu sẽ cần phải được theo dõi cẩn thận để xem tham vọng của Mỹ ở các quốc gia hậu Xô Viết như thế nào và làm thế nào để nó hình thành nên chuỗi công cụ quyền lực cứng và mềm. Chiến lược của Mỹ cũng sẽ phụ thuộc vào đặc thù chính trị trong từng nước riêng rẽ, các yếu tố không được đề cập đầy đủ trong bài viết này là do vấn đề về phương pháp luận bậc tự do.

NGO Mỹ có hiệu quả cao trong một số môi trường nội địa nào đó và trong những thời điểm nào đó. Phá hoại ngầm có thể đã là đủ ở một số quốc gia trong khi một cuộc tấn công quân sự quy mô đầy đủ có thể là cần thiết ở những quốc gia khác. Như Peter Gourevitch chỉ ra, thuần túy nguyên nhân quốc tế gây ra các vấn đề nội bộ là "không hoàn toàn thuyết phục" ngoại trừ trong trường hợp chỉ có xâm lược và chiếm đóng quân sự của lực lượng nước ngoài. Một loạt các nguyên nhân bên trong là cần thiết cho sự thay đổi chế độ sẽ phải bao gồm các biến động chính trị, kinh tế xã hội bên trong, bên cạnh sự can thiệp mang thương hiệu NED.

Tác giả: Sreeram Chaulia, một nhà văn, nhà báo Ấn Độ;