Hiển thị các bài đăng có nhãn xung đột. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn xung đột. Hiển thị tất cả bài đăng

Ai hưởng lợi từ cuộc xung đột quân sự ở Sudan?

 Sáng 15/4/2023, cư dân thủ đô Khartoum của Sudan bị đánh thức bởi tiếng súng hạng nặng và súng máy. Tại thủ đô, và sau đó là các thành phố khác, giao tranh bắt đầu giữa Quân đội chính quy và Lực lượng phản ứng nhanh (RRF).

Quân đội chính quy trực thuộc chính phủ quân sự do Tướng Abdel Fattah al-Burkhan đứng đầu, và Lực lượng Phản ứng nhanh trực thuộc Tướng Mohammed Hamdan Dagalo, biệt danh Hamedti và là cấp phó trên danh nghĩa của Tướng Abdel Fattah al-Burkhan.

***

Cuộc giao tranh bắt đầu ở trung tâm Khartoum - khu vực có dinh tổng thống và trụ sở quân đội. Lực lượng phản ứng nhanh cho biết họ đã kiểm soát sân bay thủ đô, dinh tổng thống và sân bay Meroe ở tỉnh phía bắc đất nước.

Cả hai lực lượng từng cùng nhau lật đổ nhà độc tài Omar al-Bashir, kẻ đã cai trị đất nước này 30 năm, trong cuộc đảo chính quân sự năm 2021.

Sau đó hai tướng là đồng minh lập một chính phủ chuyển tiếp, nhưng vào tháng 10 năm 2021, một cuộc đảo chính quân sự đã diễn ra và loại bỏ chính phủ chuyển tiếp. Trong cuộc đảo chính sau, cả hai vẫn là đồng minh cho đến cuộc giao tranh vừa mới đây.

Các lực lượng phản ứng nhanh được thành lập trên cơ sở các nhóm vũ trang ủng hộ chính phủ của các bộ lạc du mục người Ả Rập "Janjaweed" (nghĩa là quỷ trên lưng ngựa), lực lượng này từng trấn áp những người ly khai da đen ở Nam Sudan và các tỉnh Kordofan, Darfur. Nam Sudan và các tỉnh ly khai Kordofan, Darfur đã bị lực lượng dân quân Janjaweed dẹp loạn. Các chiến binh của bộ tộc du mục Ả Rập nổi tiếng thiện chiến.

Năm 2013, Lực lượng phản ứng nhanh (RRF) được thành lập từ lực lượng dân quân Janjaweed. Vào ngày 25 tháng 7 năm 2019, khoảng một nghìn chiến binh RRF đã đến Libya để hỗ trợ quân đội của Nguyên soái Haftar trong cuộc tấn công vào Tripoli.

Vào ngày 15 tháng 4 năm 2023, chất xúc tác cho sự leo thang rất có thể là sự xuất hiện của Lực lượng Không quân Ai Cập tại căn cứ ở Meroe và tin đồn về việc al-Burkhan có ý định chuyển giao sân bay cho Ai Cập để sử dụng lâu dài. Sân bay Meroe đã được lực lượng Hamedti sử dụng trong nhiều năm để vận chuyển vàng và vũ khí, đồng thời là một phần quan trọng trong cơ sở kinh tế của RRF – như tin tức của kênh điện tín Rybar viết. 

Truyền thông phương Tây cũng cho rằng Hamedti kiểm soát một phần mỏ vàng của Sudan. 

Tướng Hamedti sinh năm 1975 trong một bộ tộc Ả Rập nuôi lạc đà. Năm 16 tuổi, Hamedti thôi học để bắt đầu công việc cung cấp lạc đà cho Libya và Ai Cập. Trong cuộc nổi dậy của phe ly khai ở Darfur, Hamedti đã thu hút được các đoàn lữ hành trong vùng gia nhập lực lượng dân quân và cũng thuê các chiến binh cho lực lượng dân quân Janjaweed thân chính phủ.

Tướng Mohammed Hamdan Dagalo, biệt danh Hamedti

Tuy nhiên, thành phần xuất thân và học vấn thấp đã ngăn cản người chăn lạc đà trở thành nhà lãnh đạo có vị trí vững vàng ở Sudan. Giới nhà giàu ở đây không thèm che giấu sự khinh miệt Hamedti.

Nhưng như ông Roland Marshal của Viện Nghiên cứu Chính trị Paris (Sciences Po), một chuyên gia về Sudan chỉ ra rằng “Tướng Hamdan có những cơ hội tuyệt vời và đã tham gia chính trị để chuyển đổi Sudan sang chính phủ dân sự”.

Tướng Hamedti là người ủng hộ lâu năm và trung thành cho việc phát triển hợp tác với Nga. Truyền thông phương Tây không tiếc công sức và phương tiện để chỉ trích điều này. Cầm đầu chiến dịch nhằm vào Tướng Hamedti là tổ chức NGO Global Witness do Soros tài trợ và được QH Mỹ đề cử cho giải Nobel Hòa bình năm 2003 nhờ công trình nghiên cứu về mối liên hệ giữa xung đột và kim cương ở các nước châu Phi. Tuy nhiên, Global Witness theo dõi cẩn trọng tất cả các giao dịch tài chính của công ty khai thác vàng hỗ trợ Lực lượng phản ứng nhanh nhưng không tìm thấy bất kỳ điều gì mờ ám hay vi phạm nào ở đó. 

Phần lớn nguồn tài trợ của Global Witness đến từ “Viện Xã hội Mở” của George Soros, cũng như từ các chính phủ Na Uy và Anh. CIA cũng giám sát tất cả các mối liên hệ tài chính của Tướng Hamedti, đặc biệt là trong giao dịch vàng. 

Giới thân phương Tây không thích việc Al Gunade - một tập đoàn công nghiệp thuộc sở hữu của gia đình và là một trong những công ty khai thác vàng lớn nhất Sudan của Tướng Hamedti, đặc biệt là khi họ làm ăn với các nước như Trung Quốc, Malaysia và Nga. 

***

Nếu cơ sở kinh tế của Tướng Hamedti và các cộng sự RSF là vàng, thì Tướng al-Burkhan có nguồn thu tài chính từ việc kinh doanh ma túy. Trong những năm gần đây, Sudan đã trở thành trung tâm sản xuất loại ma túy nguy hiểm nhất châu Phi, có tên là Captagon và được gọi là "thuốc thánh chiến". Điều này đã được công bố tại phiên họp thường kỳ của Tổ chức Hợp tác Cảnh sát Đông Phi.

Tướng Hamedti đang rất nỗ lực để chống lại việc kinh doanh ma túy trong khi Tướng al-Burkhan bỏ qua chủ đề này trong im lặng. 

Al-Burkhan đã từ lâu tìm đến các nhà bảo trợ từ Israel và Mỹ. Đầu năm 2021, Phó Tư lệnh Lực lượng Mỹ tại Châu Phi (AFRICOM), Tướng Andrew Yang, tuyên bố về một “khởi đầu mới” với thủ đô Khartoum, hứa hẹn Lầu Năm Góc sẽ giúp đỡ xây dựng lại lực lượng vũ trang Sudan trên cơ sở chuyên nghiệp mới, và người đứng đầu Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ USAID, Samantha Power, ghi nhận tiềm năng kinh tế cao của Sudan để phát triển quan hệ đối tác với Mỹ. 

Lựa chọn giữa Hamedti và al-Burkhan, Mỹ và Israel đặt cược vào al-Burkhan - tờ The New Arab viết, dẫn lời một quan chức cấp cao của Israel.

Vào ngày 2 tháng 2 năm 2023, “Ngoại trưởng Eli Cohen đã có chuyến thăm lịch sử tới Khartoum, thủ đô của Sudan, trong đó có gặp Chủ tịch Hội đồng Chủ quyền Chuyển tiếp Sudan, Tướng Abdel-Fattah al-Burkhan. Chuyến thăm cũng có sự phối hợp của Mỹ và các bên đã hoàn thiện văn bản Thỏa thuận hòa bình” - Bộ Ngoại giao Israel cho biết trên trang web chính thức họ.

Nhận biết nguy cơ, ngày 25 tháng 2 năm 2022, Tưởng Hamedti đã đến thăm Mátxcơva, nơi ông đã gặp các quan chức cấp cao của Nga, bao gồm cả Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev. Cơ quan nhà nước SUNA của Sudan sau đó lưu ý rằng các bên đã đồng ý "khởi động" các thỏa thuận kinh tế, ngoại giao và an ninh trước đó.

Trước đó, vào tháng 9 năm 2022, Đại sứ Mỹ tại Sudan John Godfrey đã cảnh báo về hậu quả nếu Khartoum cho phép Nga thiết lập căn cứ quân sự bên bờ Biển Đỏ trong cuộc trả lời phỏng vấn tờ báo Al-Tayyar của Sudan. Ông này tuyên bố rằng một quyết định như vậy sẽ không chỉ cô lập Sudan khỏi cộng đồng quốc tế mà còn gây tổn hại đến lợi ích của nước này.

Còn vào ngày 12 tháng 2 năm 2023, người ta biết rằng Mátxcơva và Khartoum đã đồng ý thành lập một căn cứ quân sự của Nga ở Cảng Sudan trên Biển Đỏ. Thỏa thuận quy định việc triển khai một căn cứ ở Port Sudan, nơi có thể đồn trú 300 thủy thủ Nga và 4 tàu chiến.

Cách tốt nhất để làm suy yếu sức mạnh kinh tế và quân sự của Tướng Hamedti thân Nga là phá hủy hậu cần các công ty của ông ta. Nhà phương Đông học Nga Igor Dimitriev viết: “Bây giờ ở Sudan, chiến sự đang diễn ra xung quanh các sân bay, nơi cung cấp vũ khí và xuất khẩu vàng. Hamedti hiểu mình đang chiến đấu vì điều gì. Ông ấy và các đối tác Nga của mình sẽ thấy mình bị phong tỏa. Rốt cuộc, trong CAR, máy bay bay qua Sudan”.

Việc kiểm soát các cảng Biển Đỏ cũng rất quan trọng từ quan điểm hậu cần. Không phải ngẫu nhiên mà Liên minh châu Âu áp đặt lệnh trừng phạt đối với PMC Wagner vào ngày 26 tháng 2, ngay sau khi đạt được thỏa thuận giữa Sudan và Nga về căn cứ quân sự. Đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell cho biết: “Các hoạt động của Tập đoàn Wagner gây ra mối đe dọa đối với người dân ở các quốc gia nơi họ hoạt động và đối với Liên minh Châu Âu. Họ đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế vì họ hành động bên ngoài bất kỳ quy tắc pháp lý nào”.

Xung đột quân sự hiện nay làm mất ổn định tình hình ở Sudan và đình chỉ vô thời hạn các kế hoạch của Nga xây dựng căn cứ quân sự trên bờ Biển Đỏ. Có thể giả định rằng nếu al-Burkhan thắng, Nga sẽ bị yêu cầu ra đi. 



Alaska và Hawaii muốn ra đi?


Các đại diện của Alaska và Hawaii đã thỉnh cầu LHQ giúp đ họ giành quyền tự quyết trước những kẻxâm lược" và "chiếm đoạt đất đai của họ” – Mỹkẻ đàn áp và tự tiện quấy nhiễu cuộc sống của dân cư bản xứ. Vấn đ thực sự là, các chuyên gia đồng ý, nhưng chỉ rõ vấn đ không có mùi như ly khai, mà muốn nhắc về họ và giành nhiều quyền lợi và ưu tiên hơn.

Ở Geneva các đại diện bản xứ Alaska và Hawaii, theo như tuyên bố đưa ra hôm thứ 3 đã kêu gọi các thành viên LHQ nêu vấn đề bảo đảm quyền tự quyết của họ và lên án Mỹ đã “xâm lược và chiếm đóng bất hợp pháp”. Họ tuyên bố hy vọng rằng vấn đ này sẽ được xem xét vào hôm 11 tháng 5 khi Hội đồng nhân quyền LHQ tiến hành đánh giá định kỳ về tình trạng nhân quyền và tự do Mỹ.

"Chúng tôi không muốn là 1 bộ phận của cỗ máy chiến tranh Mỹ"

Trong tuyên bố họ nói Alaska và Hawaii "trong năm 1959 đã bị sát nhập bởi Liên bang Mỹ bằng cách lừa dối và vi phạm ủy thác một cách cố ý, các nguyên tắc của LHQ và tiến trình tự quyết". Các tác giả văn kiện kêu gọi LHQsửa chữa lỗi lầm". Nhấn mạnh rằng việc Nga bán Alaska cho Mỹ năm 1867 tuyệt nhiên không "có nghĩa là chuyển giao chủ quyền Alaska cho Mỹ", và "xâm lược của Mỹ với Hawaii năm 1893 được tiến hành bất chấp vi phạm thỏa thuận song phương và luật quốc tế". 

Mục đích của các đại diện là muốn đạt được mục tiêu 1 cách hòa bình, qua cơ chế của LHQ và tiến hành trưng cầu dân ý về quyền tự quyết ở Alaska và Hawaii. Đ làm việc 1 cách hiệu quả hơn, nhóm làm việc chung "Liên minh Alaska - Hawaii vì quyền tự quyết" đã được thành lập.

Trong cuộc họp báo diễn ra tại Câu lạc bộ Thụy sĩ Geneva, đại diện Alaska Ronald Barnes và đại diện Hawaii Leon Siu đã gặp gỡ các nhà báo, họ kịch liệt phản đối chính sách của Mỹ đối với người bản xứ, gọi nó là "chiếm đóng". Leon Siu nói: "Văn hóa của chúng tôi đã bị đàn áp,nhưng hành động của Mỹ không chỉ trực tiếp chống lại nền văn hóa của chúng tôi, mà còn chống lại hòa bình thế giới khi đặt các căn cứ quân sự Pearl Harbour ở Hawaii. Trong quá trình diễn tập quân sự, họ đã làm ô nhiễm đất và nước của chúng tôi. Vì nó mà dân chúng mắc bệnh tật. Đây là sự lạm dụng đối với đất đai và cư dân chúng tôi. Chúng tôi không muốn là 1 bộ phận của cỗ máy chiến tranh".

Ronald Barnes đến lượt mình hướng sự chú ý đến việc CQ Mỹ và bang Alaska "sử dụng tài sản bằng phí tổn của dân chúng mà họ lại không có quyền trên đó".
"Họ chiếm đoạt đất đai của chúng tôi và khai thác một lượng khổng lồ tài nguyên khoáng sản, gây ra ô nhiễm môi trường", ông nói. Barnes nhấn mạnh, Alaska và Nga có nhiều quan hệ lịch sử, văn hóa và tôn giáo. "Tôi là tín đ Chính thống giáo" – ông nói bằng tiếng Nga. Rồi tiếp tục bằng tiếng Anh, ông cho biết  nhiều họ hàng thân thích của mình có tên họ Nga và sử dụng tiếng Nga, ví dụ, "Platok" và “Maslo” (khăn quàng và mỡ).

"Chúng tôi chắc là người Nga có thể giúp chúng tôi - Barnes nói. – Năm 2017 là đúng 150 năm kể từ khi Nga bán Alaska cho Mỹ. Nếu có thể, chúng tôi sẽ làm việc với người Nga đ chứng tỏ sự thật về điều đã thực sự xảy ra trong lịch sử, đ chối bỏ quan niệm bị xuyên tạc về Alaska và dân tộc chúng tôi, Tôi nghĩ, đây là cơ hội tốt đ sửa chữa hoàn cảnh". Theo Barnes, Alaska có thể trở thành quốc gia trung lập, thân thiện giữa Nga và phương Tây". 

"
Chúng tôi sẵn sàng chiến đấu"

Nhớ rằng, xung đột giữa CQ liên bang Mỹ và bang Alaska là bởi ý định của Washington muốn xúc tiến mạnh việc bảo vệ phần đất bảo tồn ở vùng cực, họ đã ngăn chặn lưu thông, cấm đoán xây dựng đường xá và cấm tiến hành thăm dò, khai thác dầu khí. Barack Obama giải thích các bước đưa ra cho phép "giữ gìn cho tương lai" góc thiên nhiên chưa bị đụng đến này của Mỹ. Tuyên bố của CQ liên bang đã vấp phải thái đ thù địch từ thống đốc Alaska Bill Walker, từ các nhà làm luật và từ đại diện đảng CH trong QH Mỹ. Tất cả họ nhìn nhận việc xảy ra trong quyền hạn của mình, như 1 nỗ lực tước bỏ khả năng khai thác tài nguyên năng lượng của Alaska.

Trong cuộc họp báo chung của CQ bang và các nhà làm luật, họ gọi sự kiện này là "cuộc tấn công chưa từng có vào Alaska". Chủ tịch Ủy ban năng lượng và tài nguyên, thượng nghị sĩ Lisa Murkovski tuyên bố về điều này: "Tôi không hiểu tại sao CQ liên bang hiện nay lại sẵn sàng đi đàm phán với Iran, mà không phải với Alaska". "Hôm nay họ đã quyết định tuyên bố chiến tranh với Alaska. Được! chúng tôi sẵn sàng chiến đấu." – Murkovski tuyên bố.

Tất cả đều biết hiện tượng ly khai bang Texas, nhiều người từng nghe "Texas đang muốn hay đã từng muốn ly khai khỏi Mỹ". Trước đây, lãnh đạo tổ chức chính và lớn nhất Mỹ, ủng hộ độc lập có tên là “Phong trào dân tộc Texas” – Nathan Smith xác nhận ý định vẫn bảo lưu đến tận nay: "Chúng tôi cần độc lập, bởi vì chúng tôi khác. Chúng tôi rất không đồng ý với chính sách chính phủ liên bang Mỹ”. Cũng còn các bang khác, như Cộng hòa Lakota được thành lập bởi nhóm các nhà hoạt động người Anhiêng do Russell Means đứng đầu. Means tuyên bố phần lãnh thổ là quê hương của bộ tộc Lakota: giờ nằm các bang Bắc Dakota, nam Dakota, Nebraska, Wyoming và Montana. Nhờ sự chống Mỹ cương quyết, cái tên Cộng hòa Lakota đã nổi tiếng khắp thế giới.

"
Câu hỏi khó và đau cho Mỹ"

Cư dân Alaska và Hawaii – "không phải là những người duy nhất chịu phải đựng “những kẻ phát vãng trắng” đến từ châu Âu, họ đã đưa ra vấn đề người bản xứ Anh-điêng hết lần này đến lần khác, dân số họ đang bị giảm sút… Vấn đề như thế xảy ra cứ lặp đi lặp lại trên lãnh thổ bây giờ gọi là Mỹ - là câu hỏi khó khăn và đau đớn cho nước Mỹ" – nhà khoa học chính trị, giám đốc quỹ nghiên cứu Mỹ mang tên Franklin Roosevelt, ông Yury Rogulev tuyên bố.

Vị chuyên gia nói thêm, "cũng cần hiểu hiện nay, cả Hawaii và Alaska có 1 phần đáng kể không phải là dân bản xứ sinh sống", do đó họ sẽ không có tâm trạng ủng hộ. Như Hawaii, phần lớn dân cư là hỗn tạp, ngoài ra, căn cứ hải quân Mỹ, nơi có phần lớn dân là phục vụ quân sự, họ tuyệt đói không nói đến độc lập.

Vì thế nếu nói về sự bất bình, trên hết là các dân tộc thiểu số, ví dụ Alaska, nơi dân cư bản xứ đang dần dần biến mất. "Vấn đ này đúng là LHQ, có chương trình đặc biệt hỗ trợ các dân tộc thiểu số, tôi nghĩ, họ (những người tuyên bố độc lập) hiện muốn có sự chú ý đến họ 1 lần nữa” – ông Rogulev nói. Tuy nhiên, "trưng cầu dân ý và các thủ tục khácnếu như không phải là phi thực tế, thì cũng là cuộc đấu tranh vì quyền của họ, là cơ hội có được những ưu tiên hay bồi thường nào đó từ chính quyền liên bang Mỹ".

Đại diện Alaska nói, có hy vọng sự giúp đ của Nga. Đất nước Nga trên thực tế có thể giúp đ những người anh em lịch sửhọ có chương trình của mình hỗ trợ cho các dân tộc thiểu số. "Mới đây đại diện LHQ và UNESCO đã đến chỗ chúng tôi. Quả là cả Chukotka, Kamchatka, trên hương Bắc có các dân tộc quen thuộc đang sinh sống, họ gần gũi với dân cư sống Alaska, vì thế sử dụng kinh nghiệm của người Nga là hoàn toàn tự nhiên" – Rogulev nói.

Khi mà tâm trạng ly khai đang tăng lên nhưng chưa làm nguy hiểm đến Mỹ, thì những phát biểu của các đại diện Alaska và Hawaii về khả năng ly khai, cũng chỉ làm hiện ra sự bất bình giữa quyền của bang và của chính phủ liên bang."Khi dân chúng muốn hướng sự chú ý đến vấn đ này, thì các phong trào như thế bị đẩy mạnh lên đến mức độc lập các bang trong 1 giải pháp có nhiều dấu hỏi" – Ông Rogulev lưu ý sự tác động cấp đ liên bang – là một vấn đ phức tạp, liên quan đến rất nhiều thứ, từ ngân sách cho đến chiều hướng xã hội, chính sách kinh tế.

Do vậy mà "đòi hỏi chia tách – là không nghiêm túc, nhưng nó là dấu hiệu của những vấn đề tồn tại ở cấp độ liên bang trong nước Mỹ, nơi 1 đất nước lớn, có các vùng miền khác biệt, một số bang lớn, kinh tế phát triển, do đó nảy sinh những xung đột kiểu này.”

Vấn đề gia đình, trong phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc

 Cuối năm 2021, trong Hội nghị Văn hóa toàn quốc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu quan trọng, nêu bật tình hình, các hiện t...