Một ngày, các trích
đoạn từ nhật ký của nhà văn tài năng xuất chúng Nga F.M. Dostoyevsky đập vào mắt,
ông viết chúng tận năm 1877. Đáng ngạc nhiên lạ lùng khi tận 137 năm trước, Fedor
Mikhaylovich đã mô tả chính xách những gì như các sự kiện đang xảy ra hiện nay ở
Ukraina. Đây là các trích đoạn đó, tốt hơn là bạn hãy tự đánh giá.
“Tôi muốn nói một lời hoàn toàn đặc biệt
về người Slavyans mà tôi đã muốn nói từ lâu. Sẽ không phải ở Nga, và chưa bao
giờ trước đây, có những kẻ thù ghét, đố kỵ, vu khống và thậm chí thù địch công
khai, khi Nga vừa mới giải phóng tất cả các bộ tộc Slavic này (sau chiến tranh
Nga-Thổ), và khi châu Âu đồng ý công nhận sự giải phóng của họ! Đừng phản đối
tôi, đừng bác bỏ, đừng la hét tôi, rằng tôi đã phóng đại và tôi là người căm
ghét người Slavyan! (ND: Ukraina, Ba Lan, Balkans)
Tôi, trái lại, rất yêu quí Slavyan, nhưng tôi sẽ không bảo vệ (họ), bởi tôi biết chính xác tất cả mọi thứ sẽ thành sự thật xác đáng như thế nào, như tôi nói, và không thiên vị ai, không vô ân, hình như là, bởi tính cách của người Slavyan, không hẳn là hoàn toàn - họ có tính cách theo nghĩa này cũng như tất cả dân tộc khác - và chính vì vậy, những điều như thế xảy ra không thể nào khác được.
Tôi sẽ không truyền bá, nhưng tôi biết, rằng chúng ta tuyệt đối không đòi hỏi người Slavyan phải biết ơn, bởi vì chúng ta cần phải chuẩn bị cho phía trước. Còn họ sẽ bắt đầu, sau khi được giải phóng, cuộc sống mới, tôi nhắc lại, chính với điều đó họ sẽ cầu xin châu Âu, Anh và Đức, thí dụ, sự bảo đảm và che chở cho tự do của họ, và mặc dù khái niệm của các nước châu Âu cũng là ở Nga, nhưng họ chính là bảo vệ khỏi Nga và sẽ làm điều này.
Họ nhất định sẽ bắt đầu bằng mọi cách, từ bên trong mình, nếu như không trực tiếp to tiếng, tuyên bố mình và thuyết phục mình, rằng họ không bắt buộc phải hay phải chịu ơn Nga ít thôi, ngược lại, từ sự biết ơn Nga họ khó lòng thoát được khi kết luận hòa bình với sự can thiệp của quan niệm châu Âu, không phải là sự ngăn cản của châu Âu, như Nga, đã đưa họ ra khỏi Thổ, Nga giá mà cũng đã nuốt họ ngay lập tức, "nghĩa là mở rộng biên giới và lập nên đế chế tất cả người Slavyan vĩ đại nô dịch người Slavyan, cho bộ tộc Nga vĩ đại, dã man, ranh mãnh và tham lam”.
Đã lâu, ồ, đã lâu rồi họ vẫn không có tâm trạng để thừa nhận tính vô tư của Nga và sự nâng đỡ lớn lao, thiêng liêng, chưa từng có trên thế giới bởi Nga dưới ngọn cờ tư tưởng vĩ đại nhất, trong số những ý niệm, mà con người sống bởi chúng và nhân loại không thể sống thiếu chúng, nếu như những ý niệm này không còn tồn tại trong con người – lạnh lẽo, hư hỏng và chết trong lở loét cùng bất lực. Hiện tại, ví dụ, chiến tranh Nga, tất cả nhân dân Nga, cùng với Sa Hoàng đứng đầu, nâng đỡ chống những kẻ hung bạo để giải phóng các dân tộc bất hạnh - liệu họ đã hiểu cuộc chiến tranh này, rốt cuộc, người Slavyan hiện nay, họ hiểu như thế nào?
Nhưng tôi không nói về thời điểm hiện nay, ngoài ra chúng ta vẫn cần Slavyan, chúng ta giải phóng họ, nhưng sau đó, khi chúng ta giải phóng được và họ lại sắp đặt điều gì đó - họ thừa nhận cuộc chiến tranh này là chiến công vĩ đại, để giải phóng họ (khỏi đế chế Ottoman), hãy quyết định thế? Vâng nhưng điều này thế giới không công nhận!
Trái lại, người ta đưa ra như thể sự thực chính trị, rồi khoa học, rằng liệu không phải là người Nga đã cả trăm năm nay, chính họ từ rất lâu rồi đã muốn được giải phóng khỏi Thổ, bởi lòng dũng cảm của mình hay bởi giúp đỡ của châu Âu, điều đó một lần nữa không phải là quan điểm Nga nào đó, không chỉ chẳng là gì để chống lại sự giải phóng của họ, mà là tự họ giải phóng người ta. Cái lý luận tiểu xảo này chắc có ở họ, cũng như hiện nay, còn sau này không tránh khỏi nó sẽ phát triển thành định đề chính trị và khoa học. Ngay cả khi người Thổ, cũng đã bắt đầu nói với lòng tôn kính hơn về Nga.
Có lẽ, cả thế kỷ, hay còn hơn, họ sẽ không ngừng ngả nghiêng vì sự tự do của mình và sợ hãi tình yêu quyền lực Nga; họ sẽ khúm núm trước các quốc gia phương Tây, sẽ vu khống Nga, sẽ đơm đặt và sẽ bày mưu kế chống Nga.
Ồ, tôi không nói về các cá tính riêng biệt: sẽ là thế này, những kẻ hiểu được, ban đầu, Nga đang và sẽ luôn luôn có nghĩa là tất cả đối với họ. Họ sẽ hiểu mọi sự cao cả và mọi sự thiêng liêng công việc của Nga và những ý niệm vĩ đại, hiểu ngọn cờ mà Nga mang trong loài người. Nhưng những kẻ này, đặc biệt là ban đầu, là thiểu số rất đáng thương, sẽ phải chịu sự khinh bỉ, ghét bỏ và thậm chí là truy lùng chính trị.
Sẽ là đặc biệt thú vị khi người Slavyan được giải phóng bày tỏ ý kiến và huyên náo ra cả thế giới, rằng họ là bộ tộc có giáo dục, có năng lực của mình với nền văn hóa cao nhất châu Âu, trong khi như Nga - đất nước dã man, pho tượng lớn tối tăm ở phương Bắc, thậm chí không mang dòng máu Slavyan nguyên bản, kẻ hành hạ và căm ghét văn minh châu Âu.
Họ, dĩ nhiên, có, từ ngay ban đầu, hành pháp, lập pháp, các bộ trưởng có trách nhiệm, các diễn giả, các tiếng nói. Điều này sẽ rất an ủi và thuyết phục họ. Rồi họ sẽ trong niềm hăng say, đọc về mình ở trên báo Paris và London, loan tin cho cả thế giới, rằng sau cuộc tấn công nghị trường lâu dài, cuối cùng nội các Bulgaria đã sụp đổ và thành lập chính phủ mới từ đa số CNTD và rằng cuối cùng Ivan Chiftlik của họ đã đồng ý thế nào đó chấp nhận ghế chủ tịch nội các.
Nga cần phải chuẩn bị nghiêm túc trước một điều là, tất cả những người Slavyan được giải phóng này sẽ nhảy bổ vào châu Âu với niềm hăng say, cho đến khi đánh mất nhân phẩm của mình vì bị lây nhiễm bởi dạng thức chính trị và xã hội châu Âu, và vì thế sẽ phải chịu đựng suốt qua cả một thời kỳ dài chủ nghĩa Âu hóa trước tiên, để hiểu được đã ở giá trị Slavyan của mình và ở thiên bẩm Slavyan đặc biệt của mình cái gọi là môi trường tình người.
Trong đó các vùng đất này (Slavyan-Balkans) sẽ muôn đời bất hòa với nhau, muôn đời ganh ghét nhau và bày mưu kế chống nhau.
Tất nhiên, trong những phút tai họa nghiêm trọng nào đấy, tất cả họ nhất định sẽ cầu xin Nga giúp đỡ. Khi đó họ sẽ không xấu bụng, đơm đặt và vu khống chúng ta với châu Âu, mà ve vãn Nga và cam đoan Nga ở tình yêu, nhưng họ sẽ luôn luôn theo bản năng cảm nhận rằng (dĩ nhiên, trong phút tai họa, chứ không như trước kia), châu Âu là kẻ thù tự nhiên đối với sự thống nhất của họ, là vì họ và luôn luôn còn nguyên là kẻ thù, và nếu như họ còn tồn tại trên thế giới, thì, nhất định, là bởi thỏi nam châm khổng lồ - Nga, thu hút tất cả họ một cách không kìm nén được vào mình, để chế ngự họ nguyên vẹn và thống nhất.
Những phút như thế thậm chí sẽ, khi đó họ sẽ trong tâm trạng gần như sẵn lòng đồng ý, rằng không có Nga, không có trung tâm phía Đông vĩ đại và sức mạnh thu hút cao cả, để thống nhất họ trong khoảnh khắc sụp đổ, trong yếu ớt hèn mọn, thậm chí như là, dân tộc đích thực của họ đã biến mất trong đại dương châu Âu, khi mất đi không chỉ những giọt nước riêng trong biển.
Nga đã từ lâu buồn phiền và lo lắng giảng hòa họ, khuyên giải họ và thậm chí, có lẽ là, phơi xác họ trên lưỡi gươm trong một số trường hợp.
Đương nhiên, lúc này hiện ra câu hỏi: lợi ích của Nga ở đâu trong đó, vì cái gì Nga chiến đấu cho họ cả trăm năm, hy sinh máu, sức mạnh, tiền bạc của mình? Phải chăng vì cái gì, để chỉ nhận lấy sự vô ơn, lòng thù hận lố bịch và hèn mọn?
Ồ, chắc là, Nga sẽ luôn luôn ý thức rõ, trung tâm thống nhất Slavyan — là ĐẤT MẸ NGA, và nếu như để cho người Slavyan sống cuộc sống dân tộc tự do, đó là bởi MẸ NGA đã muốn và muốn điều đó, ĐẤT MẸ đã làm và đã tạo ra TẤT CẢ. Nhưng lợi ích nào có được cho Nga vì ý thức này, ngoài công sức, nỗi buồn bực và lo lắng muôn đời?”
Các đoạn trích trong “Nhật ký nhà văn” – chương II, quyển 26, F. M. Dostoyevsky, tuyển tập “ ПУБЛИЦИСТИКА И ПИСЬМА тома XVIII-XXX, ДНЕВНИК ПИСАТЕЛЯ ” nhà xuất bản Leningrad 1984.
Tôi, trái lại, rất yêu quí Slavyan, nhưng tôi sẽ không bảo vệ (họ), bởi tôi biết chính xác tất cả mọi thứ sẽ thành sự thật xác đáng như thế nào, như tôi nói, và không thiên vị ai, không vô ân, hình như là, bởi tính cách của người Slavyan, không hẳn là hoàn toàn - họ có tính cách theo nghĩa này cũng như tất cả dân tộc khác - và chính vì vậy, những điều như thế xảy ra không thể nào khác được.
Tôi sẽ không truyền bá, nhưng tôi biết, rằng chúng ta tuyệt đối không đòi hỏi người Slavyan phải biết ơn, bởi vì chúng ta cần phải chuẩn bị cho phía trước. Còn họ sẽ bắt đầu, sau khi được giải phóng, cuộc sống mới, tôi nhắc lại, chính với điều đó họ sẽ cầu xin châu Âu, Anh và Đức, thí dụ, sự bảo đảm và che chở cho tự do của họ, và mặc dù khái niệm của các nước châu Âu cũng là ở Nga, nhưng họ chính là bảo vệ khỏi Nga và sẽ làm điều này.
Họ nhất định sẽ bắt đầu bằng mọi cách, từ bên trong mình, nếu như không trực tiếp to tiếng, tuyên bố mình và thuyết phục mình, rằng họ không bắt buộc phải hay phải chịu ơn Nga ít thôi, ngược lại, từ sự biết ơn Nga họ khó lòng thoát được khi kết luận hòa bình với sự can thiệp của quan niệm châu Âu, không phải là sự ngăn cản của châu Âu, như Nga, đã đưa họ ra khỏi Thổ, Nga giá mà cũng đã nuốt họ ngay lập tức, "nghĩa là mở rộng biên giới và lập nên đế chế tất cả người Slavyan vĩ đại nô dịch người Slavyan, cho bộ tộc Nga vĩ đại, dã man, ranh mãnh và tham lam”.
Đã lâu, ồ, đã lâu rồi họ vẫn không có tâm trạng để thừa nhận tính vô tư của Nga và sự nâng đỡ lớn lao, thiêng liêng, chưa từng có trên thế giới bởi Nga dưới ngọn cờ tư tưởng vĩ đại nhất, trong số những ý niệm, mà con người sống bởi chúng và nhân loại không thể sống thiếu chúng, nếu như những ý niệm này không còn tồn tại trong con người – lạnh lẽo, hư hỏng và chết trong lở loét cùng bất lực. Hiện tại, ví dụ, chiến tranh Nga, tất cả nhân dân Nga, cùng với Sa Hoàng đứng đầu, nâng đỡ chống những kẻ hung bạo để giải phóng các dân tộc bất hạnh - liệu họ đã hiểu cuộc chiến tranh này, rốt cuộc, người Slavyan hiện nay, họ hiểu như thế nào?
Nhưng tôi không nói về thời điểm hiện nay, ngoài ra chúng ta vẫn cần Slavyan, chúng ta giải phóng họ, nhưng sau đó, khi chúng ta giải phóng được và họ lại sắp đặt điều gì đó - họ thừa nhận cuộc chiến tranh này là chiến công vĩ đại, để giải phóng họ (khỏi đế chế Ottoman), hãy quyết định thế? Vâng nhưng điều này thế giới không công nhận!
Trái lại, người ta đưa ra như thể sự thực chính trị, rồi khoa học, rằng liệu không phải là người Nga đã cả trăm năm nay, chính họ từ rất lâu rồi đã muốn được giải phóng khỏi Thổ, bởi lòng dũng cảm của mình hay bởi giúp đỡ của châu Âu, điều đó một lần nữa không phải là quan điểm Nga nào đó, không chỉ chẳng là gì để chống lại sự giải phóng của họ, mà là tự họ giải phóng người ta. Cái lý luận tiểu xảo này chắc có ở họ, cũng như hiện nay, còn sau này không tránh khỏi nó sẽ phát triển thành định đề chính trị và khoa học. Ngay cả khi người Thổ, cũng đã bắt đầu nói với lòng tôn kính hơn về Nga.
Có lẽ, cả thế kỷ, hay còn hơn, họ sẽ không ngừng ngả nghiêng vì sự tự do của mình và sợ hãi tình yêu quyền lực Nga; họ sẽ khúm núm trước các quốc gia phương Tây, sẽ vu khống Nga, sẽ đơm đặt và sẽ bày mưu kế chống Nga.
Ồ, tôi không nói về các cá tính riêng biệt: sẽ là thế này, những kẻ hiểu được, ban đầu, Nga đang và sẽ luôn luôn có nghĩa là tất cả đối với họ. Họ sẽ hiểu mọi sự cao cả và mọi sự thiêng liêng công việc của Nga và những ý niệm vĩ đại, hiểu ngọn cờ mà Nga mang trong loài người. Nhưng những kẻ này, đặc biệt là ban đầu, là thiểu số rất đáng thương, sẽ phải chịu sự khinh bỉ, ghét bỏ và thậm chí là truy lùng chính trị.
Sẽ là đặc biệt thú vị khi người Slavyan được giải phóng bày tỏ ý kiến và huyên náo ra cả thế giới, rằng họ là bộ tộc có giáo dục, có năng lực của mình với nền văn hóa cao nhất châu Âu, trong khi như Nga - đất nước dã man, pho tượng lớn tối tăm ở phương Bắc, thậm chí không mang dòng máu Slavyan nguyên bản, kẻ hành hạ và căm ghét văn minh châu Âu.
Họ, dĩ nhiên, có, từ ngay ban đầu, hành pháp, lập pháp, các bộ trưởng có trách nhiệm, các diễn giả, các tiếng nói. Điều này sẽ rất an ủi và thuyết phục họ. Rồi họ sẽ trong niềm hăng say, đọc về mình ở trên báo Paris và London, loan tin cho cả thế giới, rằng sau cuộc tấn công nghị trường lâu dài, cuối cùng nội các Bulgaria đã sụp đổ và thành lập chính phủ mới từ đa số CNTD và rằng cuối cùng Ivan Chiftlik của họ đã đồng ý thế nào đó chấp nhận ghế chủ tịch nội các.
Nga cần phải chuẩn bị nghiêm túc trước một điều là, tất cả những người Slavyan được giải phóng này sẽ nhảy bổ vào châu Âu với niềm hăng say, cho đến khi đánh mất nhân phẩm của mình vì bị lây nhiễm bởi dạng thức chính trị và xã hội châu Âu, và vì thế sẽ phải chịu đựng suốt qua cả một thời kỳ dài chủ nghĩa Âu hóa trước tiên, để hiểu được đã ở giá trị Slavyan của mình và ở thiên bẩm Slavyan đặc biệt của mình cái gọi là môi trường tình người.
Trong đó các vùng đất này (Slavyan-Balkans) sẽ muôn đời bất hòa với nhau, muôn đời ganh ghét nhau và bày mưu kế chống nhau.
Tất nhiên, trong những phút tai họa nghiêm trọng nào đấy, tất cả họ nhất định sẽ cầu xin Nga giúp đỡ. Khi đó họ sẽ không xấu bụng, đơm đặt và vu khống chúng ta với châu Âu, mà ve vãn Nga và cam đoan Nga ở tình yêu, nhưng họ sẽ luôn luôn theo bản năng cảm nhận rằng (dĩ nhiên, trong phút tai họa, chứ không như trước kia), châu Âu là kẻ thù tự nhiên đối với sự thống nhất của họ, là vì họ và luôn luôn còn nguyên là kẻ thù, và nếu như họ còn tồn tại trên thế giới, thì, nhất định, là bởi thỏi nam châm khổng lồ - Nga, thu hút tất cả họ một cách không kìm nén được vào mình, để chế ngự họ nguyên vẹn và thống nhất.
Những phút như thế thậm chí sẽ, khi đó họ sẽ trong tâm trạng gần như sẵn lòng đồng ý, rằng không có Nga, không có trung tâm phía Đông vĩ đại và sức mạnh thu hút cao cả, để thống nhất họ trong khoảnh khắc sụp đổ, trong yếu ớt hèn mọn, thậm chí như là, dân tộc đích thực của họ đã biến mất trong đại dương châu Âu, khi mất đi không chỉ những giọt nước riêng trong biển.
Nga đã từ lâu buồn phiền và lo lắng giảng hòa họ, khuyên giải họ và thậm chí, có lẽ là, phơi xác họ trên lưỡi gươm trong một số trường hợp.
Đương nhiên, lúc này hiện ra câu hỏi: lợi ích của Nga ở đâu trong đó, vì cái gì Nga chiến đấu cho họ cả trăm năm, hy sinh máu, sức mạnh, tiền bạc của mình? Phải chăng vì cái gì, để chỉ nhận lấy sự vô ơn, lòng thù hận lố bịch và hèn mọn?
Ồ, chắc là, Nga sẽ luôn luôn ý thức rõ, trung tâm thống nhất Slavyan — là ĐẤT MẸ NGA, và nếu như để cho người Slavyan sống cuộc sống dân tộc tự do, đó là bởi MẸ NGA đã muốn và muốn điều đó, ĐẤT MẸ đã làm và đã tạo ra TẤT CẢ. Nhưng lợi ích nào có được cho Nga vì ý thức này, ngoài công sức, nỗi buồn bực và lo lắng muôn đời?”
Các đoạn trích trong “Nhật ký nhà văn” – chương II, quyển 26, F. M. Dostoyevsky, tuyển tập “ ПУБЛИЦИСТИКА И ПИСЬМА тома XVIII-XXX, ДНЕВНИК ПИСАТЕЛЯ ” nhà xuất bản Leningrad 1984.
