Victor Bout - con đường trở về nhà!

 Đã có những bức ảnh đầu tiên về ông trùm trên mạng xã hội , già đi nhiều sau 14 năm bị giam cầm ở Mỹ nhưng vẫn còn rất thần thái.

Các thủ tục trao đổi đã diễn ra trước thềm cuộc bầu cử Nghị viện Mỹ, và cái sự "cứu người Mỹ" được coi là một thắng lợi và ghi điểm của phe Dân chủ. Nhưng cuộc trao đổi chỉ là 1 đổi 1. Trong 2 nhân vật đổi Bout mà Bai-đờn đề nghị, cuối cùng chỉ có một mình Griner, tay cầu thủ bóng rổ dính dáng đến ma túy-một tội trạng dân sự, còn cá lớn Whelan vẫn nằm lại.

Mới đây, một Nghị sĩ Duma Nga, bà Maria Butina đã xác nhận Victor Bout đang ở Nga và sẽ sớm xuất hiện ở Matxcơva. Nghĩa là, ông trùm đang phải làm việc với giới chức an ninh Nga trong ít ngày, một thủ tục bắt buộc.

Sau cuộc trao đổi người Mỹ Trevor Reid lấy phi công người Nga Yaroshenko vào tháng 4 năm nay, dường như một nhân vật Nga khác đang có cơ hội trở về nhà. Đó là Viktor Bout.

Vào lúc này, cuộc đàm phán giữa 2 giới Mỹ và Nga vẫn đang diễn ra. Tuy nhiên, truyền thông 2 phía cũng đã công khai nói đến. Hôm thứ 4 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken nói với các phóng viên rằng, Mỹ đã đưa cho Moscow một "đề nghị béo bở" để trao đổi hai người Mỹ trong các nhà tù của Nga, Brittney Griner và Paul Whelan. Ông Ngoại trưởng không nhắc đến nhân vật Nga được đề nghị là ai, nhưng phía Nga cũng công khai đó là Viktor Bout.

Nhắc đến Viktor Bout, hẳn mọi người còn nhớ trùm buôn lậu vũ khí, biệt danh “buôn thần chết” hay "ông trùm vũ khí" cho các nhóm phiến quân châu Phi, Trung Đông và Tây Á. Khả năng giao hàng của Viktor Bout khiến người Mỹ kính nể. Anh ta không cần sân bay hay bãi đáp, chỉ cần một khoảng trống và đêm tối, máy bay rà sát mặt đất rồi mở khoang sau bung hàng. Những phi vụ kiểu này có quá nhiều nguy hiểm, rủi ro và chỉ có tổ lái của Viktor Bout làm được. Chính người Mỹ cũng phải thuê anh ta.

Sau khi tai tiểng nổ ra, Viktor Bout bị cảnh sát Thái Lan bắt giữ năm 2008 và dẫn độ về Mỹ, Bout bị kết án 25 năm tù với các tội danh buôn lậu vũ khí cho Lực lượng vũ trang cách mạng Colombia (FARC) để sử dụng chống lại người Mỹ, cung cấp vũ khí và tên lửa phòng không cho khủng bố, âm mưu sát hại quan chức người Mỹ. Về cái gọi là sát hại quan chức Mỹ, dường như là một phi vụ bị quỵt tiền và là bước ngoặt dẫn Bout đến tù tội.

Gần như ngay sau khi ông Blinken lên tiếng, CNN đã cho rằng đó là đổi Viktor Bout và có sự hậu thuẫn của ông Bai-đần.

Khi tin đồn ồn ào, phía Nga, ông Lavrov thậm chí đề nghị Blinken không nói nhiều về chủ đề trao đổi tù nhân có thể, khi mọi việc còn chưa ngã ngũ.

Whelan, một trong 2 nhân vật người Mỹ được đề nghị đã bị đặc nhiệm FSB tóm ở Moskva tháng 12 năm 2018. Whelan từng phục vụ trong lực lượng Thủy quân lục chiến và thuộc loại dày dạn kinh nghiệm. Anh ta mang trong người đến 3 hộ chiếu (Mỹ, Canada và Anh), thông thạo nhiều ngôn ngữ, bao gồm cả tiếng Nga. Anh ta đến Nga dưới vỏ bọc Trưởng bộ phận an ninh của một công ty quốc tế lớn. Khi bị bắt, Whelan không phải là lần đầu đến Nga.

Nga đã cố gắng trong nhiều năm để thả Bout, bao gồm cả kháng cáo mức án vô lý. Nhưng trong nhiều năm không thành công.

Bà cô thông cáo báo chí BNQ Nga, Maria Zakharova nói rằng vấn đề trao đổi hai bên được thảo luận bởi các tổng thống và các cuộc đàm phán đang được tiến hành "các cơ quan có thẩm quyền", nhưng chưa có kết quả cụ thể nào đạt được.

Cái tin trao đổi "ông trùm vũ khí" đang làm dấy lên lo ngại ở một số quan chức Mỹ, biết đâu lại có tin tức gì Viktor Bout xì ra như một cách trả thù cho những năm tháng oan uổng. Chẳng hạn, tờ Fox News cho rằng, Bout không nên được trao trả trong bất kỳ hoàn cảnh nào, vì anh ta biết quá nhiều.

Thời Liên Xô còn tồn tại, Viktor Bout từng phục vụ trong Lực lượng vũ trang, với bằng tốt nghiệp Học viện Ngoại ngữ Quân sự.

***

Cuộc trao đổi cứu Viktor Bout!

Người Mỹ được đổi với ông Viktor là cựu bóng rổ, 2 lần Huy chương vàng - Brittney Griner, làm nhớ lại cuộc giải cứu phi công ly kỳ tại Afghan năm 1996.

Năm 1987, Viktor Bout vào Học viện Ngoại ngữ Quân sự và phục vụ trong quân đội với cấp bậc trung úy. Bốn năm sau, năm 1991 Liên Xô sụp đổ, trung úy giải ngũ và bắt đầu công việc môi giới hàng không của mình.

Bốn năm sau nữa, năm 1995, cựu trung úy Viktor Bout đã trở thành tay Shipper vĩ đại nhất hành tinh. Những chuyến giao hàng bằng IL-76 đến các địa điểm khó. Không có đường băng, chỉ cần một bãi đất trống và bóng đêm, tổ lái của Viktor, gồm các cựu binh phi công Liên Xô rà máy bay mặt đất, mở cửa sau bung hàng và biến mất.

Các tuyến đường hoạt động thường là từ các cựu XHCN và Nga đến Afghanistan, Angola, Libya, Bắc Phi và cả Colombia tận Nam Mỹ. Tiếng tăm của nhà Shipper sớm đến tai người Mỹ. Họ đang có nhu cầu lớn mà chỉ có tay giao hàng người Nga mới làm được, lại kín đáo và luôn suôn sẻ, chưa bị bom hàng bao giờ.

Bout sẽ vẫn là tay Shipper vĩ đại cho đến nay nếu không có một phi vụ làm ăn với người Mỹ rồi bị quỵt tiền. Bout đòi không được mới dọa tung hê tất cả lên báo chí. Không giỡn chơi, tay Shipper bị bắt giữ ở Thái và dẫn độ về Mỹ rồi ra tòa với đủ loại tội danh trong đó có tội “đe dọa tính mạng quan chức Mỹ”. Nếu không có chuyến trao đổi vừa rồi, chàng Shipper sẽ bóc tiếp cuốn lịch thứ 15 trong số 25 cuốn tất cả.
***

Quay trở lại câu chuyện ở Afghan, đó là năm 1995, chiếc IL-76 của Viktor giao “những cái hộp” cho quân của vị TT Afghanistan Rabbani đang ngăn chặn Taliban tiến về Kabul. Đó là chuyến hàng thứ 3 chót lọt, nhưng trên đường trở về qua Kandahar một chiếc Mig-21 trong tay Taliban đã ép được chiếc IL-76 hạ cánh. Cả tổ lái bị bắt làm con tin.

Đó là chiếc Il-76TD RA-76842 thuộc sở hữu của công ty Kazan Aerostan mà Viktor thuê qua công ty Transavia của mình.

Sau hơn 1 năm thương lượng với Taliban không thành. Năm 1996, tổ lái lợi dụng sự sơ sở đã cất cánh chạy thoát. Những chiếc Mig-21 đuổi theo tìm kiếm về phía bắc, còn chiếc IL-76 đã bay về phía nam, bay rất thấp tránh sự truy đuổi và rẽ về hướng Iran. Chuyến bay đã băng qua Iran, hạ cánh thành công xuống Sharjah của UAE, mang theo 3 tù bình Taliban.

Không tình cờ, cuộc trao đổi vừa qua cũng diễn ra ở nước trung gian, là UAE, nới chàng Shipper từng được coi là một vị khách quý.

Trong 2 chục năm sau vụ đưa cả chiếc IL-76 và tổ lái chạy thoát đầy ly kỳ mà Nga không nói đến, có rất nhiều huyền thoại và truyền thuyết. Có nguồn tin nói rằng, Viktor đã mua phiến quân Taliban và tạo một hành lang đặc biệt, để đội bay của mình chạy trốn, có nguồn tin khác nói đó thuần túy là sự liều lĩnh của các phi công khi bị dồn đến đường cùng sau 378 ngày bị giam cầm. Năm 2010, có bộ phim "Kandahar" được làm dựa trên cốt chuyện có thật của vụ chạy trốn này. Như các tác giả bộ phim nói, họ chỉ thay đổi tên tuối phi công và một số tình tiết, còn cốt chuyện được giữ nguyên.

Cuối cùng, ông Viktor Bout đã trở về quê hương, không phải như một tội phạm mà như một chàng Shipper vĩ đại, dù đã giải nghệ.