Nhân chuyện bộ phim “Mùa đông 1991” đang bị đánh
giá khá tiêu cực, thậm chí xuyên tạc lịch sử Liên xô, cố ý đổ tội lỗi cho Ủy ban
tình trạng khẩn cấp (ГКЧП - Государственный комитет
по чрезвычайному положению), cần nói thế này: Khi
Chủ tịch đảng KPRF, đảng CS Nga kế thừa CPSU huyên thuyên trước DUMA về những ưu
việt của LX thì bị TT V. Putin ngắt lời: Ông nói đúng cả, chỉ quên Liên xô đã sụp
đổ dưới sự lãnh đạo của đảng CSLX.
Để phá hoại LX, không chỉ Gorbachev mà các thế hệ lãnh
đạo Đảng CSLX chưa bao giờ từ bỏ quyền lãnh đạo đối với quân đội và an ninh, ngược
lại, họ bằng mọi cách, kể cả những cách hèn nhát nhất thủ tiêu, loại bỏ những tướng
lĩnh bảo vệ Tổ quốc, cắt cử những kẻ tham lam, bạc nhược vào bộ máy an ninh, quân
đội.
Có nghĩa là: Đảng CSLX thối nát, đặt lợi ích nhà
nước bên dưới lợi ích Đảng và cuối cùng các phe phái cục bộ vị kỷ vừa lợi dụng vừa
biến đất nước thành trái bóng để tranh giành đấu đá. Đó là nguyên nhân chính yếu
gây sụp đổ Liên xô và không gì khác. Mọi biện hộ khác đều vô nghĩa. Bản chất nguyên
lý Marx-Lenin đúc kết ra CNXH không gì khác hơn là CNTB nhà nước. Thậm tệ hơn, đó
là mô hình CNPK phương Đông. Điều này được ghi trong Lenin toàn tập. Rõ ràng, khi
tuyên bố trắng trợn như vậy, Lenin và Đảng tự đặt mình vào vị trí làm ông vua cai
trị. Toàn bộ lời lẽ, khẩu hiệu mĩ miều là giả dối, mị dân và cuối cùng, ông ta tư
bản hóa toàn bộ nước Nga dưới khẩu hiệu NEP, đó là cắt xẻo, chia chác tài sản nước
Nga cho băng đảng Judeo-Bolsheviks của ông ta. Đó là xâm lược, chiếm đoạt và cướp
bóc.
V. Putin nói: 95% chính quyền đầu tiên của Lenin
là Do thái. Ai ko tin cứ đến chân tường Kremlin đọc cho tôi những cái tên ngoại
quốc ngoại tộc chôn ở đó. Stalin đốt lò rực rữ khi Đảng CSLX liên tục đào
tạo, bổ nhiệm những cán bộ phá Đảng.
Cụ Hồ nói từ rất sớm: Dĩ công vi thượng, mệnh nước
cao nhất. Năm 1957, khi Đảng CSLX tiếm quyền lật đổ hệ thống kỹ trị Stalin, biểu
hiện đầy đủ sự thối nát, cụ Hồ cũng đã cảnh báo: “Chủ nghĩa xã hội và con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội của ta không thể giống Liên Xô, vì Liên Xô có phong tục tập quán khác, có lịch sử, địa lý khác”
Ủy ban Khẩn
cấp Nhà nước (sau đây viết tắt là UBKC) là những người lính cuối cùng đứng lên bảo
vệ nhà nước Liên Xô. Nhưng họ lưỡng lự: Trung với nước thì phản Đảng, Trung với
Đảng thì phản quốc. Cuối cùng, chính Gorbachev và Yeltsin đã liên thủ chặt chẽ với
nhau vô hiệu hóa họ.
(Phần chữ nghiêng
là bình luận)
***
Viktor
Alksnis - về các sự kiện năm 1991 và những gì đang xảy ra ở các nước cộng hòa
Cuộc đảo chính dường như là "vì Yeltsin" ở Liên
xô ngay sau chiến tranh đã có vụ cố thực hiện đảo chính, nhưng khi đó họ đổ hết
cho phe ủng hộ ý tưởng "chủ quyền" Nga, điều này cơ sở của "vụ Leningrad"
nổi tiếng. Còn đầu những năm 90, không ai ngăn cản đất nước rơi vào vũng bùn đen,
dù Ủy ban Khẩn cấp
Nhà nước (sau đây viết tắt là UBKC) có nỗ lực và trên thực tế, đã
phải đi theo con đường mà chính phủ Liên Xô đã chọn vào đầu những năm 50. Nhưng
cuối cùng Yeltsin đã lên nắm quyền trên những chiếc xe tăng, và người ta thì không
bao giờ mệt mỏi hát những lời ca ngợi Gorbachev ở phương Tây. Ông Viktor Alksnis,
chính trị gia Liên Xô và Nga, đại biểu Hội đồng Nhân dân Liên Xô (1989-1991 – Cơ quan tương đương Xô viết tối cao,
là Quốc hội) đã phát biểu nhân dịp kỷ niệm
30 năm ngày "bạo động" trong cuộc phỏng vấn của Nakanune.RU.
- Ngay trước ngày kỷ niệm thành lập UBKC, ấn phẩm Svenska Dagbladet của Thụy
Điển đã viết lời cảm ơn cựu TT Liên Xô Mikhail Gorbachev vì đã "phá hoại"
nền kinh tế Liên Xô và tiềm lực quân sự của đất nước. Ông có nghĩ rằng các nhà báo
phương Tây nói đúng khi cho là yếu tố chính cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của Liên
Xô là các quyết định của nguyên thủ quốc gia Mikhail Gorbachev?
- Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến này, chỉ có điều tôi
vẫn muốn nói rõ thêm là không chỉ hành động của Gorbachev mà cả việc ông ta không
hành động vào những thời điểm quan trọng đối với nhà nước của chúng ta đã dẫn đến
sự sụp đổ của Liên Xô. Gorbachev có thể được so sánh theo một cách nào đó với Nicholas
II, nhưng Nikolai đã phải trả giá cho những hành động và sự không hành động của
mình với sự sống của mình và của gia đình mình, còn Gorbachev thì “nở mày nở mặt”,
và thậm chí còn tự cho phép mình dạy đời tất cả mọi người.
Có lẽ, khó để tìm thấy trong lịch sử văn minh nhân loại
một lãnh đạo làm sự sụp đổ một đất nước khổng lồ. Hơn nữa, ông ta phải chịu trách
nhiệm cá nhân về việc này.
- Ngoài ra, ông ta có phải chia sẻ trách nhiệm với Yeltsin không?
- Chỉ đánh giá qua bức ảnh chiếu trên TV lúc bấy giờ,
thì người ta có thể nói rằng Yeltsin cản đường Gorbachev, nhưng thực tế họ là một
đôi ủng. Yeltsin tạo ra một trung tâm quyền lực thứ hai trong nước, và Gorbachev
đã không làm gì cả, không bất cứ hành động nào để giải tán nó. Nhưng một tình huống
như thế đã xảy ra trong lịch sử của chúng ta.
Chính
Gorbachev khi mới nổi đã gây dựng vây cánh kéo Yeltsin về Moskva khi ông này đang
nhà nhân vật mới nổi với chức vụ bí thư thứ nhất của khu ủy Sverdlovsk.
- Khi nào?
- Chuyện này ít người nói, ít người viết, nhưng cuối những
năm 1940 - đầu những năm 1950 đã có “vụ Leningrad” nổi tiếng. Giờ họ ví nó như trường
hợp "bạo chúa đẫm máu" Stalin - người ta nói rằng họ là những người vô
tội bị bắn mà chẳng vì cái gì cả. Còn ở đó, tình huống rất đơn giản: Đồng chí Kuznetsov
và đội của mình bằng hành động, đã cố tạo ra một trung tâm quyền lực thứ hai ở Liên
Xô với lý do cần phải tính đến vai trò nổi bật của RSFSR (CH Nga) trong Chiến tranh
Vệ quốc vĩ đại, trong công cuộc khôi phục nền kinh tế quốc dân. Họ đặt ra câu hỏi
như thế này: Tại sao, theo Hiến pháp RSFSR có chủ quyền, nhưng Moldova có Đảng Cộng
sản của riêng mình, còn RSFSR thì không? Và thực tế là 90% thành viên CPSU đã sống
trên lãnh thổ của RSFSR thì họ im lặng. Họ đặt ra câu hỏi tất cả các nước cộng hòa
liên minh đều có thủ đô riêng của họ, và tại sao RSFSR không có thủ đô riêng,và
tại sao không đặt thủ đô này ở Leningrad? Liên Xô có thủ đô tại Moskva, còn RSFSR
sẽ có thủ đô tại Leningrad. Tại sao Uzbekistan có Học viện Khoa học của riêng mình,
trong khi RSFSR không có Học viện Khoa học của riêng mình? Và vân vân. Đây là tất
cả những gì đã được thực hiện vào năm 1990 trong "tuyên bố chủ quyền của Nga"
và trong các hành vi lập pháp sau đó của RSFSR.
- Tức là những câu hỏi này trên thực tế đã được đặt ra gần như
ngay sau chiến tranh?
- Đúng, có vẻ như họ có quyền đưa ra những câu hỏi này
một cách hợp pháp - "điền vào chủ quyền RSFSR bằng nội dung thực", như
được gọi một cách mỹ miều vào những năm 90. Nhưng Stalin ngay lập tức hiểu được
mối đe dọa do những ý tưởng đó gây ra, và những ý tưởng này rất phổ biến với các
nhà lãnh đạo của RSFSR, các khu vực và lãnh thổ, và Stalin hoàn toàn hiểu điều này
sẽ dẫn đến điều gì, ông ấy giáng một đòn nặng nề, và những người đề xuất tất cả
những điều này đã phải chịu trách nhiệm hình sự.
- Sau đó họ bị kết án tử hình?
- Vâng, các nhà lãnh đạo - Kuznetsov, Voskresensky, một
vài người nữa. Hình phạt tử hình được bãi bỏ ở Liên Xô vào năm 1947, nhưng để trừng
phạt họ, án tử hình đã được đưa trở lại và họ bị xử tử. Điều này khiến vấn đề chủ
quyền Nga chìm trong sợ hãi trong một thời gian dài, họ đã không đặt câu hỏi trong
suốt 50 năm, và sau đó perestroika của Gorbachev bùng nổ, sự hồi sinh của những
ý tưởng này bắt đầu, và kết quả là chúng ta nhận được "tuyên bố về chủ quyền
Nga", đó là điều được thông qua bởi Đại hội đầu tiên các đại biểu RSFSR. Đây
là một bản án tử hình đối với Liên Xô.
Dù có thể nói là cay đắng đến thế nào, thì Liên Xô không hề bị phá hoại bởi
quân ly khai từ các nước Baltic, Gruzia hay Ukraine, mà bởi các đại biểu Nga. Kỳ
lạ và đáng sợ, nhưng người Nga đã phá hủy nước Nga lịch sử bằng những quyết định
thiếu cân nhắc, thiển cận vì quyền lực – bởi vì họ cần chủ quyền hơn (một Liên minh
đã phải nuôi hơn nửa thế kỷ). Vì một số lý do, họ cảm thấy mình chỉ là đại biểu
hạng hai ở Mátxcơva, họ so sánh với các đại biểu của Liên minh, nên họ quyết định
cách chức Chủ tịch Hội đồng tối cao Liên Xô.
Vị chính trị gia Liên Xô Viktor Alksnis, làm đại biểu
Hội đồng Nhân dân Liên Xô từ Cộng Hòa Latvia. Trong đó vị này mô tả "vụ Leningrad"
hoàn toàn sai. Ông ta cố mô tả vụ này và ông Kuznetsov cầm đầu như dân tộc chủ nghĩa
Nga, cố tạo dựng trung tâm quyền lực riêng và vì thế "bị Stalin bắn".
Đây là chân tướng sự việc: Phát hiện ra nhóm này được
Stalin gửi gắm, đào tạo. Phe Đảng đã vu cáo và thủ tiêu họ khi Stalin đi vắng. Tại
sao lại Leningrad? Nhóm Putin cũng từ Leningrad, đó là thủ đô cũ của Đế chế Nga,
nơi tập trung các tinh hoa đất nước và cũng là nơi gìn giữ truyền thống văn hóa.
Cái chết bất ngờ vào tháng 8 năm 1948 của Andrey Zhdanov
khi còn khá trẻ, người mà nhà Stalin là bạn bè và ông tin tưởng, và "vụ Leningrad"
sau đó, đã khiến Joseph Vissarionovich suy yếu đáng kể. Ông đặt nhiều hy vọng vào
những người kế nhiệm Zhdanov ở Leningrad: Nikolai Voznesensky làm Chủ tịch tương
lai của Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô và Alexey Kuznetsov có thể là lãnh đạo đảng,
làm bí thư BCHTW. Nhưng họ đã trở thành nạn nhân của những âm mưu mà đứng sau, cầm
đầu là Georgy Malenkov. Từ năm 1947, án tử hình đã được bãi bỏ ở Liên Xô. Tuy nhiên,
vào tháng 9 năm 1950, tức là ba ngày trước khi thi hành án đối với nhóm Leningrad,
án tử hình đã được phục hồi cho những kẻ phản bội. Khi vắng mặt Stalin, những người
này đã bị xử bắn.
Từ những ghi chép mà chúng ta biết rằng vào cuối tháng
12 năm 1950, khi Stalin trở về sau chuyến nghỉ phép ở Kavkaz và hỏi Voznesensky
đã tìm được việc làm chưa, đồng đội của ông trả lời rằng anh ta đã thú nhận tội
lỗi và bị kết án và bị đưa đi tù đày ở Orenburg, nhưng vì mặc quần áo mỏng, nên
sau đó bị cảm lạnh trong xe và chết nhanh chóng trên đường đi. Thực sự là, lúc đầu
Stalin thậm chí còn không biết rằng tất cả những người này đều bị bắn và ngay cả
những người thân trong gia đình của họ cũng bị bức hại. Có lẽ, sau này, qua giới
thân cận, Stalin đã tìm ra toàn bộ bối cảnh của sự việc.
Ở đâu cũng thấy giới CS luôn luôn coi pháp luật như
mớ giẻ chùi chân. Khôi phục án tử ko dễ như thế, phải qua Quốc hội hay Hội đồng
nhân dân như cách gọi. Đây là kiểu làm trái pháp luật. Năm Khrushchev cầm quyền
cũng thế, giao Crimea về Ukraine trái pháp luật, không thông qua Quốc hội!
Chúng ta thấy một điều là, ngay cả bây giờ, ai cũng giải thích sự kiện LX
sụp đổ trên quan điểm của họ. Vị chính trị gia Liên Xô Viktor Alksnis
được làm đại biểu Hội đồng Nhân dân Liên Xô cũng là từ ý tưởng Gorbachev: giải tán
Xô viết tối cao, bầu các đại biểu đời mới rất kém kiến thức và chất lượng vào Quốc
hội kiểu mới gọi là Hội đồng nhân dân. Sau tất cả, ông Viktor Alksnis mang ý thức hệ
tư tưởng cũ, đọc và nghe tài liệu cũ và giả.
- Nhưng UBKC lẽ ra phải ngăn cản họ?
- UBKC - đây là nỗ lực tuyệt vọng cuối cùng để bảo tồn
sự thống nhất đất nước, vì việc ký kết một Hiệp ước Liên minh mới đã được lên kế
hoạch vào ngày 20 tháng 8. Đồng thời, theo Hiến pháp, cơ quan quyền lực tối cao
là Đại hội Đại biểu Nhân dân, Gorbachev không phải là người quan trọng nhất trong
Liên Xô, nhưng Tổ chức chính yếu của đất nước thậm chí lại không được phép thiết
lập Hiệp ước Liên minh mới. Chúng tôi, các đại biểu Nhân dân không được biết nội
dung của nó, chúng tôi không biết những gì đang được chuẩn bị, và ngay cả Lukyanov,
Chủ tịch tối cao, cũng không được thông báo về những gì đang xảy ra ở đó.
- Bí ẩn này là vì cái gì?
- Tất cả là vì sau khi ký hiệp ước này, Liên Xô sẽ không
còn tồn tại. Thực sự, chỉ có các nước cộng hòa Trung Á, Belarus và RSFSR muốn ký
nó, Ukraine rất nghi ngờ và cả các nước Baltic, Moldova, Transcaucasia - không ai
muốn ký thỏa thuận này. Về mặt pháp lý, việc ký kết Hiệp ước Liên minh đồng nghĩa
với việc chấm dứt hiệp ước cũ, trên thực tế, điều này đồng nghĩa với việc ra khỏi
Liên Xô.
- Và điều này đã xảy ra vào ngày 20 tháng 8?
- Đúng, nhưng kết quả của tất cả những lộn xộn này xảy
ra vào tháng 12 ở rừng Belovezhsky, khi CIS được hình thành.
- Và Gorbachev đã bình tĩnh đón nhận nó?
- Tôi có thể kể cho ông biết tất cả đã xảy ra như thế
nào. Nhân kỷ niệm 15 năm ký kết hiệp định Belovezhsky, ông Lukashenko đã mời tôi
và một số đại biểu khác của LB Nga đến Belarus, tới rừng Belovezhsky ngắm phong
cảnh - nội thất nơi đã ký kết. Chúng tôi được ở trong một khách sạn, một ngôi nhà
hai hoặc ba tầng rất khiêm tốn, nơi các thành viên Bộ Chính trị ở lại khi họ đi
săn ở khu rừng Belovezhsky, mọi thứ đều rất khiêm tốn, tôi có thể nói rằng nó ở
mức Otel 2 sao. Và vì thế tất cả chúng tôi đều đặt ra câu hỏi - tại sao lại như
vậy? Và như những người làm việc ở đó (nhân viên phục vụ, an ninh) cho chúng tôi
biết, thời đó không có điều kiện để tiếp đón một phái đoàn lớn như bây giờ. Hơn
nữa, một số thậm chí phải ngủ trên sàn trong phòng hoặc thay phiên nhau ngủ, bởi
vì không có đủ phòng cho tất cả mọi người.
Nhưng chúng tôi được chỉ rõ và giải thích lý do tại sao cuộc gặp gỡ cấp cao
như vậy lại diễn ra ở Belovezhsky, mặc dù nơi này không đáp ứng được nhu cầu của
những người đến. Người đứng đầu cơ quan bảo vệ chỉ cho chúng tôi: "Các ông
có thấy con đường nhựa không? Qua 5 km là biên giới Ba Lan". Tuy nhiên, họ
sợ là Gorbachev sẽ thực hiện một số biện pháp nào đó, thì đơn giản là họ sẽ chạy
trốn sang Ba Lan.
- Gorbachev có biết về những gì đang được chuẩn bị ở Belovezhsky
không?
- Đúng vậy, ở đây có một tình huống rất thú vị - chúng
tôi đã nói về điều này với cục trưởng an ninh, thời đó ông ấy là trung úy, và khi
chúng tôi nói chuyện thì ông ấy đã là đại tá, và ông ấy đã tận mắt chứng kiến mọi
thứ. Khi các phái đoàn đến Belovezhsky, người ta đã biết họ sẽ ký. KGB Belarus đã
nhận được bản sao của các tài liệu, và lãnh đạo KGB Belarus đã báo cáo với Gorbachev
rằng các lãnh đạo CH này đến và sẽ giải thể Liên bang Xô viết để ông ta ra lệnh
điều động "Alpha" đến Belovezhsky, "Alpha" đã bao vây trang
trại săn bắn và chờ lệnh bắt giữ những kẻ chủ mưu đưa chúng ra chịu trách nhiệm
hình sự.
- Còn Gorbachev thì sao?
- Lãnh đạo KGB đã báo cáo tất cả với Gorbachev, và ông
ta trả lời rằng không cần phải vội vàng, hãy cân nhắc mọi việc cho thấu đáo, không
nên làm cái gì cả, đó là những nhà lãnh đạo của các nước CH, phải đối xử với họ
một cách tôn trọng. Hai giờ sau, họ báo cáo lại - bây giờ họ sẽ ký vào nó, sẽ là
ngày tàn của Liên Xô, "Alpha" vẫn đang sẵn sàng hành động bắt giữ tất
cả. Gorbachev nói: "Không, không, hoàn toàn không. Họ sẽ đến, tôi sẽ nói chuyện
với họ, tôi sẽ thuyết phục họ, tôi sẽ cố gắng thuyết phục họ". Làm thế nào
để thuyết phục nếu họ đã ký giải thể Liên minh? Ông, Mikhail Sergeevich Gorbachev
sẽ không còn là TT Liên Xô. Và ông ta trả lời: “Không cần kịch tính hóa, mọi thứ
sẽ ổn thôi, tôi có thể thuyết phục họ rằng không cần phải vội vàng, mọi thứ sẽ ổn
thôi”. Vậy thì sao? Thuyết phục? Đó là cách tất cả đã xảy ra...
- Theo ông, có cần thiết phải đưa ra tình trạng khẩn cấp năm 1991?
- Bây giờ chẳng còn ai nói về điều này, nhưng tình trạng
khẩn cấp ở Liên Xô lần đầu tiên được lên kế hoạch vào mùa hè năm 1990 ở Baltics,
và tất cả điều này đã được Gorbachev đồng ý, các lực lượng đặc biệt và lính dù quân
sự bắt đầu được chuyển đến Baltics. Tất cả đã được chuẩn bị để ban bố tình trạng
khẩn cấp liên quan đến tình hình phát triển ở đó. Tôi thậm chí có thể tiết lộ một
bí mật như vậy - tôi được đề nghị đứng đầu Hội đồng Bộ trưởng CH Latvia trong những
ngày đó sau khi ban hành tình trạng khẩn cấp. Vậy rồi sao? Gorbachev đã trì hoãn,
trì hoãn, đề nghị chờ đợi, không vội vàng. Kéo dài cho đến mùa thu. Vào tháng 11,
Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô dự kiến sẽ diễn ra, một tháng trước đó tôi đã
nói chuyện tại Xô Viết tối cao và nói thẳng với Gorbachev rằng nếu trước đó ông
ta không thực hiện các bước thực sự để cứu đất nước, loại bỏ tình cảnh ly khai,
thì tại Đại hội, chúng tôi sẽ đặt vấn đề việc từ chức của ông ta. Điều này sau đó
đã gây ra một cú sốc, toàn bộ báo chí dân chủ trở nên cuồng loạn, làm thế nào mà
đại tá Alksnis lại đe dọa tổng thống, đưa ông ta ra trước công lý, vân vân, vân
vân?
Gorbachev vô cùng sợ hãi, bởi vì ông thực sự thấy phe
đối lập đang gia tăng, ngày càng nhiều chỉ trích phát biểu của ông. Ông đã chuẩn
bị một dự thảo nghị định về Ban hành tình trạng khẩn cấp trong nước và quả quyết
rằng nếu vấn đề từ chức của ông ta được đưa vào chương trình nghị sự tại Đại hội,
ông ta sẽ lên bục, ký sắc lệnh này ngay tại đó và nói: "Các đồng chí đại biểu,
quý vị có thấy không? Từ chức kiểu gì đây? Bây giờ tôi đã ký sắc lệnh, chúng ta
đang tình trạng khẩn cấp, chúng ta cần sự đoàn kết của CQ và nhân dân, không có
từ chức như thế, hãy cùng nhau đưa đất nước thoát ra khỏi khủng hoảng".
Ông ta đã chuẩn bị tất cả và chờ đợi, các đại biểu không
dám đặt vấn đề từ chức. Còn khi ông ta nhìn thấy như vậy, ông ta đã xé dự thảo nghị
định và mọi thứ tiếp tục.
- Còn những sự kiện diễn ra ở Vilnius và Riga vào tháng 1 với
những vụ xả súng thì sao?
- Đó chỉ là sáng kiến của những người sẵn sàng thực
hiện bất kỳ mệnh lệnh nào, đột nhiên từ Moskva nói sẽ không có tình trạng khẩn cấp,
họ bắt đầu tự hành động và cuối cùng đã nhận được những gì (chỉ đạo) họ đã nhận:
tấn công đài truyền hình và các thứ khác. Vào tháng 6, bất ngờ các bộ trưởng công
lực, an ninh, quốc phòng, lãnh đạo KGB, nội vụ: Yazov, Kryuchkov, Pugo đến Hội đồng
Tối cao và yêu cầu thông báo triệu tập cuộc họp kín. Tại cuộc họp này, họ đã đưa
ra đánh giá của mình về tình hình đất nước mà Liên Xô sẽ kết thúc lịch sử nếu cứ
tiếp tục như vậy.
Phải thừa nhận rằng điều này đã kích động các đại biểu
và một ồn ào nổ ra, các đại biểu yêu cầu ban hành tình trạng khẩn cấp và bắt đầu
bỏ phiếu cho một nghị quyết như vậy, nhưng sau đó, trước sự tiếc nuối cay đắng của
chúng tôi, vị Chủ tịch Hội đồng Tối cao, Anatoly Lukyanov, mặc dù ủng hộ nhóm “Liên
minh” và tôi cũng vậy, lại bắt đầu thuyết phục các đại biểu "đừng vội vàng",
ông ta nói sẽ cần đi gặp Gorbachev một lần nữa để thảo luận mọi thứ, hãy hoãn việc
thông qua quyết định định mệnh này một vài ngày. Các đại biểu hoãn lại và 2 ngày
các bộ trưởng công lực lại đếno, nhưng trong 2 ngày này, họ đã vặn vẹo cánh tay
và đã lại nói điều gì đó khác, họ nói - hãy tin tưởng Gorbachev, ông ta vẫn là tổng
thống, ông ta sẽ hành động, khi đó chúng ta đừng vội vàng, nhưng sau đó thì một
cái gì đó đến - đã quá muộn để làm điều đó.
- UBKC có phải là nỗ lực cứu đất nước tuyệt vọng cuối cùng
không?
- Đúng, nhưng vấn đề là các thành viên của UBKC, ít nhất
là những người được cho là phải hành động, ở đây là Kryuchkov và Yazov, đã không
có can đảm sử dụng vũ lực và ban bố tình trạng khẩn cấp. Không ai nói về điều này,
nước CH duy nhất mà UBKC giành được là Latvia, xảy ra điều đó vì OMON Riga nổi tiếng
(Omon là cảnh sát chống bạo động), chỉ có 200 người từ OMON Riga và chỉ huy của
họ là thiếu tá Cheslav Mlynnik, vào sáng ngày 19 tháng 8, ngay sau khi UBKC thông
báo rằng họ sẽ ban bố tình trạng khẩn cấp, họ bắt đầu hành động theo đúng luật về
Tình trạng Khẩn cấp và trong vòng 2 ngày, toàn bộ tình hình ở Latvia đã được kiểm
soát. Tất cả chỉ cần 200 người từ OMON Riga. Điều đáng chú ý nhất là không một ai
dám đi biểu tình, không có đầu trò nào, không có phản đối. Mặc dù cách đó không
lâu, Mặt trận Bình dân Latvia đã lãnh đạo hàng ngàn, hàng vạn người hành động nhân
dịp độc lập, ly khai khỏi Liên Xô, nhưng ở đây trong 2 ngày rưỡi mọi thứ đã yên
ắng.
Còn những lãnh đạo trước đây hét lên về việc ly khai khỏi
Liên Xô, về sự chiếm đóng, thì những ngày này bắt đầu gọi cho chỉ huy Quân khu Baltic,
Fyodor Kuzmin, và đề nghị một cuộc gặp cá
nhân, họ nói rằng, chúng tôi đã và vẫn ở Những người cộng sản trung thành chủ nghĩa
Lenin, mặc dù sự việc là như vậy, nhưng chúng tôi đã sẵn sàng bắt đầu thực hiện
mệnh lệnh của Ủy ban Khẩn cấp Nhà nước, thậm chí chúng tôi đã đóng lệ phí đảng viên.
Đúng vậy, họ từng khoe khoang với Kuzmin trước đó rằng họ đã không đóng đảng phí
trong 2 năm, kể từ khi ra khỏi CPSU và thậm chí đã đốt thẻ đảng, còn giờ đây họ
thấy như thế là không đúng và thậm chí còn tìm thấy nơi để nộp đảng phí. Kinh tởm,
nhưng tình huống là như thế. Những kẻ hèn nhát, họ hèn nhát ở hầu hết các nước CH
Liên minh.
Ví dụ, ở Gruzia, nhà lãnh đạo lúc bấy giờ là Zviad Gamsakhurdia
(Chủ tịch Xô viết tối cao Gruzia (1990-1991), TT đầu tiên của Gruzia (1991-1992).)
đã bắt đầu thành lập Lực lượng vệ binh quốc gia, lực lượng này bị giải tán cả theo
sắc lệnh của TT Liên Xô và yêu cầu của Bộ trưởng an ninh vì Gruzia không có quyền
làm điều đó. Nhưng điều này không có tác dụng. Nhưng khi UBKC được tổ chức, Gamsakhurdia
đến gặp Chỉ huy Quân khu Transkavkaz và đưa ra trước mặt ông này sắc lệnh giải tán
Lực lượng vệ binh quốc gia và ký tên. Ông ta nói đã sẵn sàng giao nộp vũ khí, nên
để ở đâu? Kể tên các kho, tôi sẵn sàng thực hiện mệnh lệnh của Ủy ban Khẩn cấp Nhà
nước. Thế mà ngày nay, truyền thông của chúng ta nói rằng không có ai ủng hộ UBKC, điều đó là không
đúng, thực tế là không có gì là chứng cớ.
- Có lệnh nào từ UBKC không?
- Nếu UBKC cho biết cần phải làm gì... Ví dụ, đi dự cuộc
mít tinh ủng hộ Liên Xô - mọi người sẽ đi. Hơn nữa, đã có quyết định Trưng cầu dân ý hồi tháng 3, là thể hiện ý chí
cao nhất của người dân, và nó phải được thực hiện. Tôi đã nói chuyện với Kravchenko,
người viết cho Đài Phát thanh và Truyền hình Nhà nước Liên Xô, sau tất cả những
sự kiện này, ông ấy biết được UBKC sẽ có mặt vào sáng ngày 19. Ông kể - nếu biết sớm
hơn một ngày, thì họ đã bắt đầu các hoạt động tuyên truyền tích cực trên đài truyền
hình trung ương, tổ chức hội nghị từ xa để thể hiện sự ủng hộ trên toàn quốc đối
với các quyết định của UBKC. Nhưng UBKC không nói gì cho họ cả.
- Vậy có sự chuẩn bị nào không?
- Đây là một phác thảo khác: những ngày đó tôi tiếp xúc
với KGB Liên Xô, và họ nói với tôi vào ngày 19 tháng 8 tất cả đã được cảnh báo,
bị triệu tập và chia thành các nhóm 3-4 người, người đứng đầu được đưa phong bì
niêm phong, trong đó có tất cả các tài liệu cần thiết cho việc bắt giữ giam giữ
các lãnh đạo. Có nghĩa là, họ sẽ không bị bắt và giam trong hầm Lubyanka hay bị
đưa đến Gulag, nhưng họ định làm theo gương Nguyên soái Jaruzelski, người đã ban
bố tình trạng khẩn cấp ở Ba Lan vào những năm 80. Khi đó, ông ấy đem tất cả giới
lãnh đạo “Công đoàn đoàn kết” đến nhà nghỉ và nhà điều dưỡng, và giữ họ ở đó vài
tuần với lệnh cấm ra ngoài và tiếp xúc với bên ngoài. Và ở đó – có tất cả những
thứ họ muốn, chỉ cần ngồi chơi và không gây sự. Điều tương tự cũng đã được lên kế
hoạch ở Moskva.
Một nhân vật của nhóm nói với tôi: Tôi cần mở phong bì
theo lệnh và thực hiện nhiệm vụ nêu ra trong đó. Không một ai dám nói, "Tôi
sẽ không làm nhiệm vụ phạm pháp". Tất cả mọi người đều đồng lòng và biết cần
phải cứu đất nước. Còn sau ngày 19, họ ở lại qua đêm trong văn phòng trên bàn và
ghế, vào ngày 20 cũng vậy, và vào ngày 21 tháng 8, khi các thành viên UBKC bay đến
Foros để đầu hàng, một mệnh lệnh đến - ngay lập tức
tiêu hủy các phong bì có tài liệu và mọi người đều quên đi sự tồn tại của chúng.
Ở đây tác giả nói là bay đến Foros để đầu hàng. Điều
này sai hoàn toàn, Foros là nơi Gorbachev đang nghỉ mát tại Crimea, họ bay đến Foros
để đề nghị Gorbachev ban bố lệnh Tình trạng khẩn cấp. Tuy nhiên, ông ta tỏ thái
độ bất cần. Gorbachev bị cắt liên lạc, nhưng ông ta có đường dây liên lạc khác nên
không hề bị cô lập, không hề không nắm được tình hình. Sau khi vô hiệu hóa nhóm
UBKC, chính Yelsin bay đến Crimea đón Gorbachev về Mátxcơva.
Đây là cách “vụ bạo động” của UBKC đã diễn ra.
Và thật là dối trá khi Alpha từ chối tuân lệnh - họ đã sẵn sàng
tuân lệnh ngay cả vào đêm trước, ngày 18 tháng 8, khi Yeltsin bay đến từ Kazakhstan,
ông ta đang có chuyến thăm viếng, và ở đó Alfa đã đã đợi ông ta tại sân bay. Nhưng
họ không nhận được lệnh bắt giữ Yeltsin. Và còn rất nhiều ví dụ như vậy.
Nếu mệnh lệnh được Kryuchkov và Yazov đưa ra, tôi có thể
đảm bảo với ông -
cả quân đội và KGB, Bộ Nội vụ sẽ thực hiện mệnh lệnh.
- Tại sao không ai ra lệnh?
- Bọn họ sợ hãi. Vấn đề là ở đây, tất cả họ đều hiểu tình
hình là không rõ ràng từ quan điểm pháp lý, nhưng phe đối lập cũng hành động ngoài
khuôn khổ Hiến pháp. Và cuối cùng thì chuyện gì đến, đã đến.
- Trở lại với các ấn bản trước dịp kỷ niệm sự kiện này, có ấn
bản cho rằng chính sách dẫn đến sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết đã trở thành một
điều may mắn thực sự cho toàn thế giới. Nhưng, nếu ông nhìn vào thế giới ngày nay,
hóa ra có phải mọi thứ đều không đơn giản như vậy?
- Tình hình thế giới mất ổn định nghiêm trọng. Với sự
sụp đổ của Liên bang Xô Viết, thời kỳ hậu chiến kết thúc, mà kết quả của nó đã được
ghi nhận trong các hiệp định Yalta, và thời kỳ tiền chiến mới lại bắt đầu, Chiến
tranh thế giới thứ ba rất có thể xảy ra. Và sẽ có thể là như vậy, Thế giới lưỡng
cực, dựa trên sự cạnh tranh, dựa trên sự đối đầu giữa hai siêu cường Xô-Mỹ ổn định
hơn nhiều, an toàn hơn nhiều so với những gì chúng ta đang thấy ngày nay. Ai biết
được bằng cách nào Taliban (một tổ chức khủng bố bị cấm) lên nắm quyền ở Afghanistan?
Người ta chỉ có thể đoán. Cuộc tiến công về phía đông của NATO với biên giới của
Nga sẽ kết thúc như thế nào? Sớm muộn sẽ xảy ra xung đột? Như trường hợp tàu khu
trục Anh ở Biển Đen. Thật tốt khi kết thúc như thế này, nhưng điều gì sẽ xảy ra
nếu một cuộc đối đầu vũ trang bắt đầu?
Do đó, hậu quả sự sụp đổ Liên bang Xô Viết là sự xâm lăng
nền văn minh nhân loại từ thời kỳ hậu chiến sang thời kỳ tiền chiến. Và những kẻ
không hiểu điều này chỉ có thể hối tiếc.
Tác giả: Alexander Nazarov
