Shamil – Lãnh tụ Hồi giáo thứ ba của Chechnya và Dagestan (1797 – 1871)

Từ một học sinh trường dòng Hồi giáo, rồi trở thành chiến binh của thủ lĩnh Kazi-Magomed để rồi cuối cùng làm Lãnh tụ Hồi giáo (Imam) thứ 3 của khu vực.

Shamil đã cai trị vùng Kavkaz bằng luật Sharia vô cùng hà khắc. Mọi sự cướp bóc, lừa dối, phản bội đều bị trừng phạt bằng cái chết. Thần dân phải cầu nguyện 5 lần 1 ngày, rượu, âm nhạc, ca múa… đều bị cấm đoán.

Shamil vươn lên đứng đầu các thủ lĩnh bộ tộc bộ lạc trong vùng và bắt đầu xây dựng đội quân chính quy, áp đặt mức thuế rất cao để nuôi quân đội. Việc này vấp phải sự chống đối, đặc biệt là của các tầng lớp quý tộc Avar và bị Shamil thẳng tay trừng phạt tàn nhẫn, thiêu chết 1 lần 33 quí tộc Avar trong nhà, san bằng các ngôi làng nổi loạn. Sau khi mở rộng quyền cai trị ra toàn khu vực, Shamil bắt đầu chiến tranh với quân đội Nga Sa hoàng và sớm thất bại, ông và các chiến binh Hồi giáo buộc phải chạy về vùng núi cao hẻo lánh tiếp tục chiến tranh du kích, phục kích trên các tuyến đường quân đội Nga hay đi qua.

Ông ta vẫn tồn tại dựa vào tình cảm tôn giáo và sự thiện chiến của người Kavkaz, gây rất nhiều tổn thất cho quân đội Nga hoàng. Ông cũng phái các sứ giả đến Ottoman và Vương quốc Anh đề nghị giúp đỡ. Nhưng chiến tranh liên miên hàng chục năm đã làm Shamil mệt mỏi, các tướng lĩnh chỉ huy bỏ đi, sự chống đối ngầm của giới quí tộc, thủ lĩnh bộ tộc bộ lạc không dứt.

Đến cuối đời, vị Imam già đồng ý đầu hàng Nga, vào ngày 26 tháng 8 năm 1859, Shamil đến gặp tướng Baryatinsky và nói: Tôi đã chiến đấu vì tôn giáo trong 30 năm, nhưng bây giờ các bộ tộc của tôi đã phản bội tôi, các chiến binh bỏ trốn, và bản thân tôi đã cảm thấy mệt mỏi vì sự thống trị và cai quản vùng núi cao vì lợi ích của các bộ tộc.

Sa hoàng và các tướng lĩnh Nga đã đồng ý, và dù là hàng binh, họ đã xá tội cho ông, vẫn tôn trọng và giữ lại danh dự cho ông như một vị giáo chủ Hồi giáo. Ông và con cháu được cho định cư ở Kaluga. Như một sự đáp lễ, Shamil viết thư cho Sa hoàng: Nhiệm vụ thiêng liêng của tôi là truyền cho con cháu trách nhiệm của họ đối với Nga và các vị vua hợp pháp của nước Nga. Tôi muốn để họ trở thành những thần dân trung thành của Sa hoàng Nga, trung thành phục vụ Tổ quốc mới... Trong sự bình thản tuổi già, tôi đã thấy, đã đi, đã được chỉ ra, được mang đến cho tôi và các con cháu lời thề trung thành của 1 thần dân. Tôi sẵn sàng mang nó ra toàn thể. Shamil đã tuyên thệ trước các con cháu và các quý tộc tỉnh Kaluga vào mùa hè năm 1866. Chiến tranh Nga với các bộ tộc bộ lạc Kavkaz chấm dứt sau khi thu phục được thủ lĩnh Hồi giáo Shamil. Nga tiếp tục mở rộng đế chế ra toàn khu vực, vươn tới các địa bàn: Gruzia, Azerbaijan, Armenia…

Lửa không bao giờ dập tắt lửa, thù hận nuôi dưỡng thù hận, chiến tranh gieo mầm chiến tranh. Chỉ có lòng vị tha, sự tôn trọng và đối xử tử tế với các bộ tộc bộ lạc Kavkaz như các thần dân của mình mới giúp nước Nga đế chế mở rộng, vươn dài và trở nên hùng mạnh.